1

Το Ιερό του Απόλλωνα στην Ηλεία, αλλά και ο Δελφικός Ναός κρύβουν σύμφωνα με τους ερευνητές, κάποια αναπάντεχα μυστικά. Οι αρχαίοι Ελληνικοί Ναοί δεν ήταν τυχαία αρχιτεκτονήματα. Σίγουρα, δεν κατασκευάστηκαν μόνο για να στεγάσουν τη αρχαία λατρεία, αλλά και για να αποτυπώσουν την αρμονία του Σύμπαντος.
Μέσα τους είναι εγγεγραμμένη η βαθιά γνώση που συνδέει τη Γη με τον Ουράνιο θόλο, τον άνθρωπο με το ʼπειρο. Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες Ηλείας κρατά επίσης, κάποια αναπάντεχα μυστικά βαθιά κρυμμένα. Κυριολεκτικά βαθιά στα θεμέλια του. Αυτά που οι κλασικά σκεπτόμενοι επιστήμονες χαρακτήρισαν «σαθρά» δίχως να καταλάβουν το «μυστικό» που κρύβεται εκεί.
Οι πρώτες περίεργες ενδείξεις προέκυψαν από σχετική έρευνα του αρχαιολόγου Cooper, ο οποίος το 1972 έκανε κάποιες τομές στα θεμέλια του Ναού. Αυτό που ανακάλυψε είναι πως ολόκληρο το οικοδόμημα στηρίζεται πάνω σε μία ασυνήθιστη υπόγεια βάση. Στην ανατολική πλευρά του Ναού υπάρχει σε βάθος δύο μέτρων, ένα στρώμα προσεκτικά λαξευμένου βράχου, με κλίση προς το Νότο.
Πρόκειται για ένα κεκλιμένο επίπεδο, δηλαδή. Στη νότια πλευρά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εκεί ο Ναός «κάθεται» πάνω σε φερτά υλικά, σε αναρρίμματα και συγκεκριμένα σε ένα στρώμα από κιτρινωπό πηλώδες χώμα και βότσαλα θαλάσσης. Το αποτέλεσμα; Ολόκληρος ο Ναός «γλιστράει και περιστρέφεται αργά γύρω από έναν κατακόρυφο άξονα στην Νοτιοανατολική γωνία του. Για να διευκολυνθεί αυτή η περιστροφή και να αποσβένονται οι
κραδασμοί, ολόκληρη η βάση του Ναού είναι κατασκευασμένη από αλλεπάλληλα στρώματα πλακών που συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικούς συνδετήρες γύρω από τους οποίους έχει χυθεί μόλυβδος, όπως έγραψε το περιοδικό Τηλέραμα.
`Αποψη του Ναού από τη νότια πλευρά, σκεπασμένος με την προστατευτική τέντα.
Παρόμοιες συνδέσεις έχουν παρατηρηθεί και στο δάπεδο του Ναού της Προναίας Αθηνάς στους Δελφούς, στο μυστηριώδες κτίσμα που είναι γνωστό με το όνομα «θόλος». Γιατί όμως,να έχει κατασκευαστεί έτσι ο Ναός του Απόλλωνα στις Βάσσες; Σίγουρα δεν είναι τυχαίο συμβάν, αλλά ούτε και κατασκευαστική αβλεψία. Κατά την άποψη του Γυμνασιάρχη-Μαθηματικού Στέλιου Πετράκη, ο Ναός γλιστράει και περιστρέφεται, όπως διαπιστώνουν οι αρχαιολόγοι, όχι τυχαία, αλλά σκόπιμα. Πρόκειται για ένα προσεκτικά προμελετημένο επίτευγμα των αρχαίων κατασκευαστών του. Η ιδιότυπη βάση του Ναού κατασκευάστηκε αφού προηγουμένως υπολογίστηκαν πολύ προσεκτικά το βάρος του και η γωνία στροφής του, έτσι ώστε μέσα σε ένα χρόνο «μετακινείται» κατά 50 πρώτα και 2 δεύτερα της μοίρας. Εδώ είναι που αρχίζουν οι εντυπωσιακές θεωρίες, γιατί τα 50΄ και 2΄΄ της μοίρας είναι ετήσιας μετάπτωσης των Ισημεριών!
Το αποτέλεσμα είναι η «ολίσθηση» προς τα πίσω του Βόρειου Πόλου του Ουρανού. Αυτή τη μεταβολή την είχαν υπολογίσει ακριβώς οι αρχαίοι κατασκευαστές του Ναού και γι’αυτόν το λόγο είχαν διαμορφώσει έτσι τα θεμέλια του, ώστε να μπορεί να περιστρέφεται και να παρακολουθεί στο πέρασμα των αιώνων τη μετάπτωση των Ισημεριών. Αυτή την άποψη την υποστηρίζει ένθερμα ο Στέλιος Πετράκης, ο οποίος έχει υποβάλει και σχετική μελέτη στη Μαθηματική Εταιρεία Πατρών. Σύμφωνα με τους μαθηματικούς και αστρονομικούς υπολογισμούς του, λοιπόν, ολόκληρος ο Ναός περιστρέφεται συμπεριφερόμενος σαν μια «συσκευή» παρατήρησης του Ουράνιου θόλου και συντονισμού της με το Βορρά, τον Πολικό Αστέρα.
Την εποχή που χτίστηκε ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, ο Πολικός Αστέρας ήταν ο Α΄ του Αστερισμού του Δράκοντα. Στο διάστημα των χιλιετιών που κύλησαν και λόγω της μετάπτωσης των Ισημεριών, που αναφέραμε, τη θέση του Πολικού Αστέρα κατέλαβε ο Α΄ της Μικρής ʼρκτου.

Ερείπια από κολόνες στο γύρω χώρο.
Για πολλούς συντηρητικά σκεπτόμενους, ενδεχόμενα σαν και αυτό της τεχνητής ολίσθησης του Ναού είναι απίστευτα, ωστόσο οι μαθηματικοί και αστρονομικοί υπολογισμοί τα αποδεικνύουν υπενθυμίζοντας μας πως καμιά φορά ο πολύς ορθολογισμός ή και η επιστημονική αλαζονεία μπορεί να αποκλείσουν εκδοχές που, ενώ δείχνουν απίστευτες, είναι ίσως οι πραγματικές.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΕΤΡΑΚΗ : “ΕΡΕΥΝΩ ΒΡΙΣΚΩ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ”
Ο συγγραφέας παρουσιάζει μία θεωρία για τον Ναό του Επικουρείου Απόλλωνος και προκαλεί για την επιβεβαίωσή της.
Ο Κύριος Στυλιανός Πετράκης υποστηρίζει πως ο Ναός κατασκευάστηκε κατά τέτοιο τρόπο διαμορφώθηκε-λαξεύτηκε σε κεκλιμένο βράχο, όπου τοποθετήθηκαν από τους αρχαίους τεχνίτες του, ένα στρώμα αργίλου, ένα στρώμα με βότσαλα θαλάσσης, ούτως ώστε να τεθεί η βάση του Ναού επάνω από αυτή την διαστρωμάτωση. Ώστε να περιστρέφεται περί του άξονά του και να ακολουθεί την μετάπτωση των Ισημεριών (δηλαδή έχει μία ολίσθηση 50′ και 2” της μοίρας).
Γράφει λοιπόν ο Κύριος Πετράκης :
Θα ήθελα να διατυπώσω τη γνώμη μου για τη σκοπιμότητα και τη λειτουργική του ναού του Επικουρείου Απόλλωνα, που βρίσκεται κοντά στην Ανδρίτσαινα στην Αρκαδία. Τότε το 1972 πήγα να μελετήσω τον προσανατολισμό, του άξονα του Ναού. Επειδή δεν κρατούσα πυξίδα, όπως ξανάγραψα, έμεινα και βγήκαν τα άστρα. Προέκτεινα τον άξονα του Nαoύ όπως παριστάνεται από τις ορθογώνιες πλάκες του ανώμαλου τώρα δαπέδου προς τον ουρανό και συνάντησα τον σημερινό πολικό αστέρα το α της Μικρής `Αρκτου. Είχε λοιπόν ένα θαυμάσιο προσανατολισμό από νότο προς Βορρά. ‘Όμως παρατήρησα, ότι ο Ναός έχει υποστεί μεγάλη φθορά, καθιζήσεις στο δάπεδο και στα νότια σκαλοπάτια, οι κίονες έχουν φύγει από την κατακόρυφο και μάλιστα ένας στην Νοτιοανατολική γωνία έχει σπάσει σαν να είχε πάθει μια στρέψη από μετατόπιση ή από μια ολίσθηση προς Νότο ολόκληρου του Ναού. Δεν μπορούσα να εξηγήσω τη μεγάλη αυτή κατασκευαστική φθορά του Ναού.

Το εσωτερικό του ναού. Πίνακας του Cockerrel R. A. 1788 – 1863
Εκεί στο Ναό συνάντησα τον κ. Πρίγκουρη, διευθυντή τότε της βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας και του είπα το σκοπό μου και τι βρήκα πάνω στον Ναό και τις παρατηρήσεις μου. Του έδωσα συνάντηση για το βράδυ και μου είπε. Εδώ και τέσσερα χρόνια κάποιος Αμερικανός αρχαιολόγος ο Κούπερ κάνει πηγάδια γύρω στα θεμέλια του ναού για να δει την στερεότητα των, για να τον αναστηλώσει κάποιο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο. Βρήκε, μου είπε, ότι τα θεμέλια στην ανατολική πλευρά κάθονται, σε βάθος δύο περίπου μέτρων, πάνω σε επίπεδο λαξευμένου βράχου. Συνάντησε τούνελ στα θεμέλια, βότσαλα θαλασσινά, και όπως γράφει κ. Θάνος Παπαθανόπουλος στο τεύχος 29 Δεκεμβρίου 1988 του περιοδικού. «Αρχαιολογία» στα θεμέλια υπάρχει ένα στρώμα από κιτρινοκόκκινο πηλώδες χώμα σε όλη την έκταση.
Στη νότια πλευρά ο Κούπερ βρήκε ότι ο ναός έχει φύγει από τη θέση του και κάθεται πάνω σε αναρρίμματα, μπάζα. Το σχέδιο της αναστήλωσης εγκαταλείφθηκε. Παρουσιάστηκε λοιπόν σε μένα ένα δύσκολο πρόβλημα. Πώς έφυγε ο ναός από τα θεμέλιά του και όμως ο άξονάς του να δείχνει τον βορρά, ο ναός είναι έτοιμος ύστερα από μερικές εκατοντάδες χρόνια να σωριαστεί καθώς βρίσκεται στην πλαγιά του υψώματος προς δυσμάς σε ένα βάραθρο. Διάβασα πολλά για το ναό, αλλά σύγχρονα πλούτιζα τις γνώσεις μου γύρω από την άγνωστη για μας σοφία των κατασκευαστών των αρχαίων ναών και μνημείων όπως έγραψα σε προηγούμενο κεφάλαιο.
Μου είπε πάλι ο κ. Πρίγκουρης, όταν βρισκόμαστε πάνω στο ναό, ότι δεξιά του Ναού, βλέποντας προς Βορρά και σε μια ψηλότερη κορυφή της οροσειράς υπάρχει ένας άλλος ναός που και κείνος έχει τον άξονά του προς Βορρά. Οι σύγχρονοι μελετητές και οι αρχαιολόγοι λένε ότι ο ναός έχει υποστεί αυτή τη φθορά από τους σεισμούς και τις λεηλασίες από τους διάφορους αρχαιοκάπηλους. Όμως όλα αυτά δεν δικαιολογούν την περίεργη μετατόπιση και στρέψη του Ναού και τις καθιζήσεις στο δάπεδο.
Αλλά ας έλθουμε τώρα στην αστρονομία. ‘Έχουμε βρει πάλι από τους αρχαίους ότι ο Πολικός Αστέρας, δηλαδή το σημείο του Ουρανού που συναντά η προέκταση του άξονα της γης, στην εποχή των πυραμίδων ήταν ένας άλλος αστέρας. ‘Ήταν το Α του αστερισμού του Δράκοντα. Παραδεχόμαστε, και είναι σωστό, ότι ένεκα της μετάπτωσης των Ισημεριών ο Βόρειος Πόλος του Ουρανού που μπορεί να μην είναι πάνω σε αστέρα μετακινείται και σε διάστημα 26.000 ετών διαγράφει ένα μικρό κύκλο με κέντρο τον πόλο της εκλειπτικής. Πόλος της εκλειπτικής είναι ένα σταθερό σημείο του Ουρανού που βρίσκεται αν φέρουμε τη κάθετο από τον ‘Ήλιο προς την εκλειπτική. Την περίοδο των 26.000 ετών την έλεγαν οι αρχαίοι Πλατωνική περίοδο. Δεν διάβασα όμως ακόμη κάτι σχετικό με τις αστρονομικές εργασίες του Πλάτωνα και των μαθητών του. ‘Όποιος τις γνωρίζει μπορεί να μου γράψει.
Η μετάπτωση των Ισημεριών κατά 50,2 δεύτερα λεπτά της μοίρας κάθε χρόνο προξενεί την συστολή του χρόνου και τη μετατόπιση των ζωδίων ανάμεσα στους αστερισμούς. Δηλαδή το ζώδιο του Κριού μπήκε στον αστερισμό των Ιχθύων.

Ο Ναός του Επικουρείου Απόλλωνα σε παλαιά φωτογραφία
Εμείς σήμερα παραδεχόμαστε ότι ο ‘Ίππαρχος ο Ρόδιος, δηλαδή από το νησί Ρόδο το 200 π.Χ. ανακάλυψε τη μετάπτωση των Ισημεριών. Αν όμως μελετήσουμε τους Ορφικούς ύμνους και ιδιαίτερα τον ύμνο του Απόλλωνα και τον Πλάτωνα θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι πολύ παλαιότερα οι αρχαίοι γνώριζαν το φαινόμενο και μας το αποτύπωσαν στο Ναό του Επικουρείου Απόλλωνα. Δηλαδή έκαναν δύο Ναούς που να βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό. Ο ένας είναι ο Ναός του Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες Ηλείας και ο άλλος είναι πολύ ψηλότερα στην κορυφή του βουνού Κωτυλίου που τον είχαν σαν πιλότο, σαν αφετηρία. Οι άξονες και των δύο Ναών είχαν προσανατολισμό προς Βορρά.
Την χρονολογία της κατασκευής των ο γήινος μεσημβρινός, όπως και σε κάθε χρονολογία, είχε σαν προέκταση στον Ουρανό τον Ουράνιο Μεσημβρινό. Αλλά όμως με το πέρασμα των αιώνων, ο μεν γήινος Μεσημβρινός παραμένει ο ίδιος, δηλαδή ο προσανατολισμός προς Βορρά των κιόνων του Ερεχθείου και των κάθετων κιόνων του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα κλπ. δηλ. δεν αλλάζει, ενώ ο Ουράνιος Μεσημβρινός επειδή μεταβάλλεται ο Βόρειος Πόλος του ουρανού αλλάζει προς τα αριστερά κάθε έτος 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας. ‘Έτσι πήγε από το Αʼ του αστερισμού του Δράκοντα στο Αʼ του αστερισμού της Μικρής `Αρκτου.
Πώς τώρα θα καταδείξουμε πάνω στην επιφάνεια της γης και πώς θα κάνουμε μια κατασκευή για να το μετρήσουμε; Απλούστατα, να βάλουμε ολόκληρο το Ναό του Επικουρείου Απόλλωνα να στρέφεται περί ένα κατακόρυφο υπόγειο άξονα στη Νοτιοανατολική γωνία του και να ολισθαίνει πάνω σε μια κλίνη που να έχει κλίση προς Νότο. Να υπολογίσουμε με ακρίβεια το βάρος του Ναού ώστε η γωνία στροφής κάθε έτος να είναι ίση με τη μετάπτωση των Ισημεριών.
Και τα δύο αυτά θέματα τα έλυσαν οι σοφοί κατασκευαστές του Ναού. Διάλεξαν λοιπόν οι ιερείς του Απόλλωνα στον ορεινό όγκο στις Βάσσες ένα πέτρωμα από σχιστόλιθο που να έχει κλίση προς Νότο και στην πλαγιά του κοντά στην κορυφογραμμή, αφού ισοπέδωσαν με ελαφρά κλίση το πέτρωμα, έβαλαν τα υλικά για την ολίσθηση και εκεί πάνω τοποθέτησαν πολλές πλάκες και σε πολλές στρώσεις. Οι μεγάλες πέτρινες πλάκες και οι στρώσεις συνδέονται μεταξύ των με ανοξείδωτους σιδερένιους συνδετήρες. Στο άνοιγμα που άφηνε στο σίδερο έχυναν μόλυβδο για να κρατά τους κραδασμούς. Αυτό το σίδερο και το μολύβι ήταν η αιτία να πάθει ο Ναός μεγάλες καταστροφές από τους βεβήλους. Τέτοιες συνδέσεις βλέπουμε στο δάπεδο του Ναού της Προναίας Αθηνάς στο θόλο όπως τον λέμε στους Δελφούς στα σκαλοπάτια του Θησείου και αλλού.

Ο Ναός είναι Δωρικός, αν και συνδυάζει στοιχεία και του Ιωνικού και του Κορινθιακού ρυθμού
Έκαμαν λοιπόν μια κλίνη, ένα στρώμα που θα περιστρεφόταν γύρω από ένα πέτρινο κατακόρυφο άξονα που θα ήταν βαθιά χωμένος στο πέτρωμα και θα βρισκόταν στην Νοτιοανατολική γωνία των θεμελίων. Εκεί επάνω σε όλο αυτό το κατασκεύασμα έβαλαν τις 36 κολόνες του Ναού με τη στέγη του αν είχε. Ο Ναός θα είχε οπτική επαφή με τον άλλο Ναό που βρίσκεται δεξιά βλέποντας προς Βορρά στην κορυφή του Κωτυλίου και θα βρισκόταν και οι δύο στον ίδιο Μεσημβρινό. Με άλλα λόγια η πυξίδα από το Ναό του Απόλλωνα με σκόπευση προς τον άλλο ναό πιλότο – σημαδούρα θα έδειχνε μηδέν. Ευχάριστο και πολύ ικανοποιητικό για ένα ερευνητή είναι να στέκεται στην Δυτική πόρτα ενός αναστηλωμένου από τους Ενετούς ιερού κορυφής των Μινωϊτών και να παίρνει τη σκόπευση προς το παραθυράκι της κόγχης του ιερού και να βρίσκει ακριβώς 90 μοίρες. Είναι το εκκλησάκι του εορτάζοντος και σήμερα ναού του Αη-Γιάννη στα `Απτερα Χανίων.